شرح طیبة النشر فی القراءات ( ابن الجزری)«شرح طیبة النشر فی القرائات العشر» نوشته امام شهاب الدین ابو بکر احمد بن محمد بن محمد ابن جزری دمشقی متوفای سال ۸۳۵ ق و به زبان عربی است. این کتاب شرحی بر « طیبة النشر فی القرائات العشر »می باشد. ۱ - معرفی کتاباین کتاب شرحی است بر «طیبة النشر فی القرائات العشر» که ارجوزه‌ای است در قرائات دهگانه سروده شده توسط شمس الدین ابو الخیر محمد بن محمد بن علی بن یوسف العمری معروف به ابن جزری پدر شارح. این منظومه در بحر رجز و در هزار بیت سروده شده و تاریخ اتمام آن ۷۹۹ ق بوده است. ابن جزری (صاحب منظومه) مقری، محدث و فقیه شافعی است وی در دمشق متولد شد و در همانجا به فراگیری قرآن و حدیث پرداخت. او از محضر اساتیدی چون دمیاطی، ابن الصائغ،ابن سلار و ابن الجندی بهره برد. آنچه موجب شهرت ابن جزری گشته، مقام او در علم قرائت است. وی در ۱۳ سالگی قرآن را حفظ کرده بود و تلاش او برای استماع از بزرگترین مقریان بلاد اسلامی باعث شد که قرائت او نه تنها از حیث تعدد طرق، بلکه از حیث علو سند نیز چشمگیر باشد. ابن جزری با مطرح کردن کتب منسوخ قرائت و گردآوری محتوای آن با سبکی نو در واقع دایرة المعارفی در علم قرائت تالیف کرد که سایه آن تا به امروز بر این علم گسترده است. «طیبة النشر...» از جمله آثار وی در علم قرائت است که عده‌ای بر آن شرح نگاشته‌اند و اولین شرح آن توسط فرزند ناظم (صاحب همین کتاب) نوشته شده است. در این کتاب به شرح حال قراء دهگانه و راویان ایشان، و نیز طرق کتاب «طیبة النشر» و راویان آن، رموزی که ناظم کتاب برای نه تن از این قراء و روات ایشان قرار داده است، مباحث علم تجوید ، وقف و ابتدا، استعاذه ، بسمله و... و نیز فرش الحروف سور قرآن پرداخته می‌شود. ۲ - ساختار کتابکتاب مشتمل بر مقدمه‌ای از محقق است که در آن به کارهایی که توسط وی در ضبط و تعلیقه بر کتاب انجام شده و نیز شرح حال کوتاه مؤلف اشاره می‌شود. سپس خطبه کتاب «طیبه النشر» آمده و پس از آن به شرح حال قراء عشرة و راویان ایشان پرداخته شده است. مباحث بعدی کتاب عبارتند از: مبحث طرق الطیبة و راوییه، مبحث رموز الائمة العشرة و رواتهم، مبحث اصطلاح الناظم فی التعبیر عن القرائات، التجوید، مبحث الوقف و الابتداء، باب الاستعاذه، باب البسملة، سورة‌ام القرآن، باب الادغام الکبیر، باب هاء الکنایة، باب المد و القصر... باب فرش الحروف (در این باب به فرش الحروف سوره‌های بقره تا ناس پرداخته می‌شود) باب التکبیر و در پایان فهرست مطالب کتاب. شارح به شرح تک تک ابیات این ارجوزه به طور جداگانه می‌پردازد. ۳ - نسخه شناسیمؤلف کتاب شهاب الدین ابو بکر احمد بن محمد بن محمد ابن الجزری الدمشقی است. کتاب توسط شیخ انس مهرة مورد پژوهش قرار گرفته و تعلیقه‌هایی بر آن افزوده گشته است. این کتاب در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۳۴۴ صفحه برای بار سوم در سال ۱۴۲۶ ه- ۲۰۰۵ م از سوی انتشارات «دار الکتب العلمیة» بیروت منتشر شده است. [۱]
خرمشاهی، بهاء الدین، دانشنامه قرآن، ج۱، ص۱۱۹
[۲]
خرمشاهی،بهاء الدین،دانشنامه قرآن، ج ۲،ص۱۴۱۷.
۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار مشکات الانوار،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب علوم قرآن
|